Hungarikum

Pisząc o Węgrzech nie sposób uciec od tematu hungarikum. Do roku 2012 słowo hungarikum odnosiło się do zbierania materiałów dotyczących własnej tożsamości Węgrów (tak jak polonikum – Polaków czy germanikum – Niemców). W roku 2012 ustawa XXX (proszę bez głupich skojarzeń, po prostu numer 30) zajęła się regulacją kwestii związanych z węgierskim dziedzictwem (w rozumieniu anglosaskiego heritage) wprowadzając termin „hungarikum” – jako znak towarowy zarejestrowany na Węgrzech oraz będący zarejestrowanym znakiem wspólnotowym, co daje ochronę w trakcie oczekiwania na rejestrację i po niej na terenie całej Unii Europejskiej bez konieczności rejestrowania znaku na poziomie krajowym w każdym z krajów członkowskich.

W sprawie nadzoru właściwy jest minister do spraw rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, który odpowiedzialny jest za wprowadzenie na rynek i popularyzację znaku towarowego hungarikum oraz za kontrolę spełnienia wymagań zawartych w przepisach określających hungarikum (przypomina mi się minister z PSL który prawie wciągnął Czajkowskiego na listę poloników). Przewidziano też stworzenie znaku certyfikacji „hungarikum”. Znak graficzny nazywa się Szentkorona-1000 i prezentowany jest na stronie Ministerstwa.

Czym jest zatem hungarikum? W skrócie jest to rzecz charakterystyczna tylko dla Węgier, coś z czego Węgrzy są znani na świecie. Natomiast prawna definicja mówi, że hungarikum jest: wartość zasługująca na odznaczenie i wyróżnienie, o typowo węgierskich właściwościach, która ze swoją unikatowością, wyjątkowością i jakością w równym stopniu w kraju i za granicą uznawana jest za szczytowe osiągnięcie węgierskie, chroniona wartość przyrodnicza, znakomity produkt narodowy, zaliczony do hungarików przez właściwą komisję.

Hungarika zostały sklasyfikowane w następujących grupach:

• Osoby węgierskie
  • pisarze, poeci, tłumacze
  • nobliści węgierscy i węgierskiego pochodzenia
  • sportowcy, mistrzowie olimpijscy węgierscy i węgierskiego pochodzenia oraz ich sportowe osiągnięcia
  • kompozytorzy węgierscy i węgierskiego pochodzenia
• Dzieła sztuki
  • literatura
    • węgierskie bajki ludowe
    • książki w języku węgierskim i inne dokumenty
  • utwory muzyczne
    • pieśni ludowe, muzyka ludowa
    • współczesne piosenki, muzyka
  • teatr i kino
    • przedstawienia sceniczne
    • film węgierski
  • rzemiosło, sztuka użytkowa
  • budownictwo
    • muzea, teatry, kościoły i budynki znajdujące się pod ochroną
    • mosty
  • Dzieła i wynalazki
    • wynalazki węgierskich wynalazców
    • unikalne rozwiązania stosowane w rękodzielnictwie i rzemiośle
    • szczególne rozwiązania stosowane w sporcie
  • Hungarika etnograficzne
    • instrumenty ludowe
    • ludowe narzędzia pracy, architektura, meble
    • sztuka ludowa
    • mitologia węgierska
    • węgierskie tradycje i święta
  • Żywność
    • pokarmy
    • napoje
    • hungarika lecznicze
  • Rodzime i wyhodowane zwierzęta
  • Rodzime i wyhodowane rośliny
  • Krajobrazy

W Budapeszcie widuję ostatnio takie oto plakaty reklamujące hungarikum, można natknąć się na nie na ulicy czy w metrze. Napis głosi: Nasza duma, hungarikum. Odkrywajmy wspólnie narodowe wartości. Na powyższym widoczne są m.in. zaliczane do hungarików: Tokaji Aszú, kiełbasa gyulai, porcelana z Herend, Park Narodowy Hortobágy. Cała akcja dostarcza Węgrom dość dużych emocji i stała się kanwą dla towarzyskich dyskusji. Media co rusz donoszą o nowych propozycjach do rozszerzenia listy. Ja zaś cieszę się, że co jakiś czas będę mogła opowiedzieć wam o hungarikach w moich postach. Dodaję zatem do bloga nową kategorię – hungarikum.