Pierwszą oznaką zbliżającej się Wielkanocy (Húsvét) są stosy szynek, piętrzących się na stoiskach w sklepach i halach targowych. Słowo Húsvét (hús-mięso) nawiązuje do zakończenia Postu i możliwości spożywania potraw mięsnych. Na Węgrzech oprócz szynki tradycyjnie na Wielkanoc spożywa się jagnięcinę. Na stole powinna znaleźć się zupa z głowy jagnięcia (ale nikt z moich znajomych i sąsiadów nie przyznaje się do jej przyrządzania). Najczęściej są to pörkölt (gulasz) i paprykarz z baraniny, pieczony comber jagnięcy lub udziec barani. Załączam film pokazujący miejsca w Budapeszcie, gdzie można kupić dobrą szynkę (nie tylko węgierską), prezentowane miejsca znajdziecie na mapce pod video.
Szynce obowiązkowo musi towarzyszyć chrzan. Węgrzy uznają wyższość tego domowego nad sklepowym i zdecydowana większość przygotowuje go w domu z dodatkiem octu i cukru.
W większości rodzin obecna jest tradycja malowania pisanek, polewania wodą, jednak święconka nie jest tak powszechna jak w Polsce, tylko w ok. 1/3 rodzin, głównie na wsi. Święci się szynkę, jajka i kołacze. W procesjach wielkanocnych bierze udział ok. 10% Węgrów. Polewanie raczej perfumami i wodą kolońską, polewające dzieci często dostają „wypłatę” pieniężną. Oprócz tego na Wielkanoc zajączek przynosi słodycze i zabawki. Kto zdąży może się jeszcze wybrać na śmigus-dyngus do Hollókő, gdzie polewanie będzie z pewnością bardziej obfite. Wioska-skansen, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zachowała swój oryginalny charakter i słynie z prezentowania węgierskich zwyczajów ludowych (moją relację z Hollókő znajdziecie tu).
Na świąteczne zakupy wybrałam się do Centralnej Hali Targowej (Nagy Vásárcsarnok). Miejsce to, będące mekką turystów odwiedzających Budapeszt i żelaznym punktem każdej wycieczki, wbrew pozorom nie jest wcale drogie jeżeli chcemy zrobić zwykłe spożywcze zakupy, takie jak mięso, warzywa, ryby. Za to przemysł pamiątkarski czy mała gastronomia to już inna sprawa. Łatwo się jednak w tym odnaleźć, bo to co drogie znajduje się na drugim poziomie hali albo blisko wejścia.
Oprócz dobrego wyboru warzyw i kultowego stoiska z polskimi wędlinami, tradycją jest organizowanie dni poświęconych różnym narodom, w ramach których prezentowane są informacje turystyczne i wyroby rzemiosła ludowego z poszczególnych krajów w mniejszym lub większym wyborze. W okresie świątecznym prezentują się sami Węgrzy, tak więc mieliśmy okazję zobaczyć piękne węgierskie pisanki, tradycyjne ceramiczne naczynia i formy do pieczenia, wyroby bednarskie, itp. Jedyny problem związany z wizytą w tym miejscu to wieczny brak miejsc parkingowych, choć ostatnio sytuacja się poprawia w związku z wieloma inwestycjami prowadzonymi w tej okolicy, takimi jak rewitalizacja otoczenia hali, podziemny garaż pod sąsiadującym z halą Wielorybem (Bálna).
Słowniczek pojęć wielkanocnych
Húsvét – Wielkanoc
Feltámadás – Zmartwychwstanie
Nagy Böjt – Wielki Post
tojás – jajko
hímes tojás – pisanka
sonka – szynka
nyúl, nyuszika – zajączek
locsolás – polewanie wodą
kuglóf – wielkanocna baba
I jeszcze trochę historii (korzystałam z egyker.blog.hu).
Góra Gellerta była niegdyś ważnym miejscem związanym z Wielkanocą. Skręcając z ulicy Hegyalja, na Górę Gellerta prowadzi nas Sánc utca, której dawna nazwa brzmiała Stáció utca. Tysiące ludzi odwiedzało tamtejsze stacje kalwarii, które zostały niestety zniszczone po wojnie. Ostatnią stację zburzono w 1951. Przez lata było to ulubione miejsce spotkań w poniedziałek wielkanocny (húsvéthétfői búcsú). Na dzieci i dorosłych czekały takie atrakcje jak piernikowe serca, liczne budki z loteriami, kuchnia polowa, stoiska z winem. Na szczycie góry stała kaplica kalwarii, którą ostatecznie wyburzono w 1965 roku, przygotowując teren pod Park Jubileuszowy. Park powstał z okazji 20 rocznicy „oswobodzenia” kraju w kwietniu 1945 roku.
Zdjęcia z niesamowitej strony http://www.fortepan.hu/ Można przenieść się w przeszłość na wiele godzin. Polecam!
stacja kalwarii
procesja na ul. Orom
kaplica
wyburzanie
budapeszter 